فرش ها و سایر کف پوش های پارچه ای

هنر قالی بافی در ایران به چند صد سال قبل از میلاد باز می گردد. انواع فرش را با توجه به ویژگی های گوناگون آن می توان به چند شیوه تقسیم بندی کرد. رایج ترین نوع تقسیم بندی بر اساس اندازه و جنس فرش است که به اختصار شرح داده خواهد شد.
انواع فرش از منظر نوع و اندازه به ترتیب از کوچک ترین به بزرگ ترین:
1. پادری: اندازه آن بسیار کوچک و معمولا ۳۰*۴۰سانتی متر می باشد.
2. دورنما: دورنما از پادری بزرگ تر و ابعادی در حدود یک متر مربع دارد. این فرش جهت نصب به دیوار مورد استفاده قرار می گیرد.
3. پشتی: پشتی بافته ای روستایی است که عموما برای تکیه دادن استفاده می شود و ابعادی بین ۵۰*۶۰ یا ۶۰*۸۰ یا ۹۰*۶۰ سانتی متر دارد.
4. رومبلی: فرشی است برای کشیدن بر روی مبل.
5. زین پوش: فرشی است که برای انداختن بر روی اسب مورد استفاده قرار می گیرد.
6. خرسک: فرشی است در اندازه تقریبی ۹۰*۷۰ سانتی متر که درشت باف و کم دوام است.
7. ذرع و نیم: فرشی است که عموما در ابعاد ۱*۱۰۵ بافته می شود و پهنای ثابتی ندارد.
8. دوذرعی: این فرش به جهت اندازه از فرش زرع و نیم بزرگ تر است و معمولا ابعادی بین ۲*۱.۲۰ دارد.
9. سجاده ای: که برای اقامه نماز استفاده می گردد و اندازه آن برابر اندازه دوذرعی است.
10. قالیچه: فرشی است بسیار معمول و مورد استفاده که اندازه آن متغیر است اما عموما در اندازه ی ۱۴۳*۲۰۸ سانتی متر بافته می شود.
11. پرده ای: این قالی ها را که معمولا شکافی برای ورود و خروج دارند بسیار ریزبافت و اغلب ابریشمی، بصورت دو رو بافته می شود.
12. کناره، گلکی( سرانداز) و میان فرش: هر سه این ها از قالیچه برزگ تر اند و برای پر کردن فضای خالی خانه مورد استفاده قرار می گیرند. امروزه گلکی و میان فرش استفاده چندانی ندارد اما از کناره همچنان برای پر کردن فضای راهرو ها استفاده می گردد.
13. گبه: گبه نوعی فرش است که از قالی کوچک تر و از قالیچه بزرگ تر است. این فرش دارای پرز های بلند و تار از موی بز و پود از پشم است به همین جهت کلفت است.
14. قالی: بزرگ ترین فرش دست باف قالی است که اندازه آن از بین ۲*۳ ، ۳*۴ ، ۶*۴ ، ۷*۴ ، ۷.۲۰*۴.۸۰ متغیر است. منبع: هنریاب

انواع فرش از منظر جنس نیز شامل ۱- تمام پشمی ۲- چله پشم ۳- تمام ابریشم ۴- کف ابریشم ۵- گل ابریشم ۶- سوف می باشد.
صادرات فرش تحت کد تعرفه ۵۷۰۱ صورت می گیرد. بر طبق آمار بزرگ ترین صادرکنندگان فرش در جهان در سال ۲۰۱۹ به ترتیب هند با ۳۱.۷ درصد، مصر با ۱۸.۲ درصد و ایران با ۷.۹ درصد از سهم کل بازار جهانی می باشند.

صنعت فرش در ایران
کالای فرش در ایران زیر نظر وزارت صنعت، معدن، تجارت بوده و متولی آن “ مرکز ملی فرش ایران “ می باشد. ایران جایگاه سوم را از کل بازار جهانی با حدود ۷۹ میلیون دلار داراست. همچنین بزرگ ترین واردکنندگان این فرش در سال ۲۰۱۹ به ترتیب ژاپن (۲۷۷۸۷ هزار دلار )، آلمان (۲۱۷۲۳ هزار دلار) و سوئیس به عنوان سومین کشور بزرگ واردکننده فرش ایرانی (۵.۲۸۲ هزار دلار) می باشد، منبع: Comtrade. بر طبق آمار در همین سال معادل ۶۹ تن کالا به ارزش هر کیلو به طور متوسط ۷۶.۵ دلار فرش از طریق ایران به کشور سوئیس وارد شده است. همچنین گران ترین فرش های ایران در این سال به کشور های نروژ و سوئیس ارسال گردیده است. لازم به ذکر است این قیمت از متوسط قیمت فرش ترکیه و چین بالاتر و از متوسط قیمت در سه کشور مصر نپال و پاکستان پایین تر است.

ارزش صادرات فرش دستباف ایران و کشور های رقیب در سال ۲۰۱۹

بر طبق گزارش دیگری از مرکز ملی فرش ایران با یک بررسی ساده متوجه خواهیم شد که صادرات فرش ایران به علت بیماری کووید۱۹ و تحریم ها به طور قابل توجهی کاهش داشته است. جدول زیر مقدار صادرات ایران در سال ۱۳۹۸ و ۱۳۹۷ را نشان می دهد.

جدول مقایسه صادرات فرش ایران در سال ۱۳۹۸ با مدت مشابه سال قبل
(گزارش مرکز ملی فرش ایران، بررسی وضعیت صادرات فرش دستباف ايران ( ارزش وزنی و دلاری) در ۱۳۹۸ و مقایسه آن با ۱۳۹۷)

 

بازار فرش ایران در کشور سوئیس
همان طور که دیده شد کشور سوئیس با وجود جمعیت کم خود سهم خوبی در واردات فرش دستباف ایرانی را داراست. سوئیس همچنین بالاترین میزان مصرف سرانه فرش های دستباف را دارد و تقریباً تمامی اقشار و طبقات آن کشور جزء دارندگان یا خریداران فرش های دستباف هستند.
بعد از هامبورگ، زوریخ دومین مرکز مهم تجارت بین المللی فرش های دستباف در اروپا است و از مراکز مهم صادرات دوبارة فرش شمرده می شود.

در سوئیس سه نوع بازار برای فرش شرقی وجود دارد.
a) بازار سنتی داخلی
b) بازاری که توسط حق العمل کاران در بنادر آزاد به ویژه زوریخ وجود دارد.
c) بازار فروش عتیقه و قدیمی
از جمله طرح های مورد پسند که در سوئیس طالب زیادی دارد طرح های عشایری و روستایی است. سوئیسی ها معتقدند که تعداد و نظم زیاد گره فرش را مشابه فرش ماشینی جلوه می دهد. انتخاب بعدی خریداران سوئیسی در فرش چنانچه فرش ایرانی با قیمت خوب پیدا نکنند فرش های هندی با طرح ایرانی می باشد. رنگ های قرمز و قهوه ای مایل به قرمز و آبی روشن و تیره مورد توجه این کشور است. انگیزه خرید فرش مردم این کشور نیز عمدتا زیبایی شناختی است نه تجارت. منبع: دانشگاه هنر اسلامی تبریز




تولید کنندگان و صادرکنندگان برتر فرش دستباف ایران