قهوه، چای، ماته، ادویه جات و ترشی جات
قهوه، چای، ماته، ادویه جات و ترشیجات به عنوان ششمین HS (۰۹) مبادله شده بین کشور ایران و سوئیس از لحاظ ارزش کالا می باشد. بر طبق آمار منتشره توسط سایت trade map کل ارزش صادراتی این محصولات در سال ۲۰۱۹ از ایران به سوئیس برابر ۷۷۰ هزار دلار بوده است. زیرمجموعه این کد تعرفه شامل قهوه، چای، ماته، وانیل، دارچین، میخک، جوز، گل جوز (پوست جوز) و هل، تخم رازیانه، تخم بادیان، تخم مرزه، تخم گشنیز، زیره سبز، زیره سیاه؛ تخم سرو کوهی، زنجبیل، زعفران، زردچوبه، آویشن، کاری، برگ بو و سایر ادویه ها می باشد.
آمار صادرات
صادرات زعفران به کشور سوئیس در سال ۱۳۹۹ معادل ۰.۱۱ میلیون دلار بوده است منبع: Tpo.ir. صادرات انواع چای در همان سال برابر ۲۳۶۶۶ میلیون دلار به کل جهان بوده است که سهم صادرات به سوئیس از منظر گمرک جمهوری اسلامی ایران برابر ۰ دلار و از منظر سایت Trade map برابر ۳۵ هزار دلار بوده است. صادرات کد ۴ رقمی تعرفه ۰۹۰۹ ( مربوط به تخم رازیانه، بادیان، مرزه و ..) مطابق با سایت trade map برابر ۲ هزار دلار و بر طبق آمار گمرک جمهوری اسلامی ایران برابر ۰ دلار می باشد. در نهایت نیز تعرفه مربوط به فلفل مطابق با آمار گمرک جمهوری اسلامی ۱۶۴دلار در سال ۹۹ و مطابق سایت trade map برابر ۲ هزار دلار در سال ۲۰۱۹ صادرات به کشور سوئیس داشته است.
کشور ایران یکی از کشورهای با پتانسیل در تولید و صادرات زعفران و چای می باشد.
زعفران
ایران در تولید زعفران قدمت زیادی دارد و از دیرباز در فلات مرکزی آن را کشت می کرده است. زعفران در بازار جهانی با کد HS ۰۹۱۰۲۰ مبادله می گردد. بزرگ ترین واردکنندگان زعفران در جهان در سال ۲۰۲۰ به ترتیب چین( ۳۵۹۵۱۰۶۶ دلار)، اسپانیا(۲۹۹۱۶۳۲۷$)، هند(۲۳۰۱۸۸۸۱دلار) و امریکا(۱۴۸۴۵۹۸۶ دلار) می باشند و بزرگترین صادرکنندگان آن در همین سال اسپانیا($۴۸۴۶۴۳۴۰)، یونان($۴۲۲۱۷۶۶)، پرتقال($۳۱۸۱۰۹۱) و لهستان ($۲۴۷۶۹۷۵) می باشند. منبع: Comtrade.un.org
همچنین بر اساس آمار ارائه شده از سوی گمرک جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۳۹۹ کل صادرات زعفران ایران معادل ۱۹۰۶۸۶۳۱۰ دلار می باشد که با توجه به اینکه در گزارش سازمان ملل آمار مربوط به ایران ذکر نگردیده است لذا از این دو می توان استنباط کرد هم اکنون ایران بزرگترین صادر کننده زعفران در دنیا می باشد.
نمودار ارزش دلاری صادرات جهانی زعفران در برابر صادرات ایران ( منبع: گزارش رعفران وزارت جهاد کشاورزی) منبع: وزارت جهاد کشاورزی، گزارش زعفران، ۱۳۹۶
صادرات زعفران به اشکال متفاوتی انجام می گیرد اما با توجه به داده ها درصد صادرات به اشکال مختلف به صورت نمودار زیر است.
نمودار درصد سهم صادرات زعفران بر مبنای تفکیک محصولی (منبع: گزارش رعفران وزارت جهاد کشاورزی) منبع: وزارت جهاد کشاورزی، گزارش زعفران، ۱۳۹۶
چای
چای یکی از کالاهای استراتژیک و پر مصرف در جهان است به طوری که بعد از آب پرمصرفترین نوشیدنی در جهان محسوب می شود. تولید چای در ایران عموما از ابتدای اردیبهشت تا پایان مهرماه انجام می گیرد. روند صادرات چای ایران در طی سال های اخیر افزایشی بوده است به طوریکه از مقدار ۲۹۴۸۹۱ هزار دلار در سال ۲۰۱۴ به ۳۹۳۴۴۸ هزار دلار در سال ۲۰۱۸ رسیده است.
نمودار صادرات ایران به کشور های جهان. منبع: Trademap.org
اما به نظر می رسد در بازار داخل به دلیل عدم بازاریابی و جذب مشتری مناسب ، چاي ايراني نتوانسته است جايگاه مطلوب و مناسب خود را بدست آورد. بزرگترین صادرکنندگان چای در جهان در سال ۲۰۱۹به ترتیب برزیل (۴۸۶۲۶۲۴ هزار دلار)، چین(۳۶۴۰۰۹۲ هزار دلار)، ویتنام(۳۴۰۲۳۲۸ هزار دلار) و هند(۳۲۳۲۲۶۳ هزار دلار) هستند. ایران در این میان در ردیف ۴۶ جهان و بعد از ترکیه قرار دارد.
نکته قابل تامل این است که از ده کشور برتر صادر کننده چاي در جهان امارات متحده عربی است که از سال ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۸ توانسته است جايگاه برتر صادرکننده چاي به بازارهاي بين المللی را حفظ کند با وجود که این کشور موقعيت کشت چاي را ندارد اما با واردات برگ سبز و فرآوري و تبديل به چاي خشک سياه توانسته سهم خوبی از تجارت جهانی چاي را بخود اختصاص دهد. منبع: گزارش معاونت سیاسی مدیریت پژوهش های خبری صدا و سیما ، نگاهی به اقتصاد چای در ایران و جهان